Bài 26: Tình hình xã hội ở nửa đầu thế kỉ XIX và phong trào đấu tranh của nhân dân
Để hiểu được tình hình kinh tế và những chính sách nội trị và ngoại trị của nhà Nguyễn có tác động như thế nàođến tình hình xã hội? Chúng ta cùng tìm hiểu bài “Tình hình xã hội ở nửa đầu thế kỉ XIX và phong trào đấu tranh của nhân dân”.
A. Kiến thức trọng tâm
1. Tình hình xã hội và đời sống nhân dân
a. Tình hình xã hội:
- Nhà nước quân chủ phong kiến thời Nguyễn tăng thêm tính chuyên chế , củng cố quan hệ sản xuất phong kiến .
- Xã hội chia thành 2 giai cấp :
- Thống trị : Vua, quan, địa chủ, cường hào .
- Bị trị : Các tầng lớp nhân dân, đại đa số là nông dân .
- Quan lại, địa chủ hoành hành, ức hiếp nhân dân .
=> Đang lên cơn sốt trầm trọng .
b. Đời sống của nhân dân
- Thiên tai , mất mùa , đói kém thường xuyên xảy ra.
- Lao dịch liên miên , sưu cao ,thuế nặng .
=> Đời sống nhân dân vô cùng cực khổ , mâu thuẫn xã hội gay gắt -> đấu tranh .
2. Phong trào đấu tranh của nhân dân và binh lính
a. Khởi nghĩa Phan Bá Vành:
- Nổ ra vào năm 1821 ở Sơn Nam hạ ( Nam Định , Thái Bình ….) .
- Mở rộng đến Hải Dương , An Quảng .
- Năm 1827 bị đàn áp .
b. Khởi nghĩa Cao Bá Quát:
- Nổ ra năm 1854 ở Ứng Hoà ( Hà Tây ) .
- Mở rộng ra các tỉnh Hà Nội , Hưng Yên .
- Năm 1855 bị đàn áp .
c. Khởi nghĩa của binh lính:
- Nổ ra năm 1833 tại Phiên An ( Gia Định ) do Lê Văn Khôi lãnh đạo .
- Năm 1835 bị đàn áp .
=> Nổ ra liên tục, số lượng lớn .
3. Cuộc đấu tranh của các dân tộc ít người
a. Ở phía Bắc:
- Người Tày ở Cao Bằng dưới sự lãnh đạo của Nông Văn Vân nổi dậy vào năm 1833-1835 .
- Người Mường ở Hoà Bình và Tây Thanh Hoá dưới sự lãnh đạo của các tù trưởng họ Quách vào năm 1832-1838 .
b. Ở phía Nam:
- Năm 1840 – 1848 , người Khơme ở Tây Nam Bộ nổi dậy khởi nghĩa .
=> Phong trào đấu tranh của nhân dân tạm lắng xuống khi thực dân Pháp bắt đầu xâm lược nước ta .
B. BÀI TẬP VÀ HƯỚNG DẪN GIẢI
Kiến thức thú vị
Hướng dẫn trả lời câu hỏi giữa bài
Câu 1: Trang 131 – sgk lịch sử 10
Em nghĩ thế nào về cuộc sống của nhân dân ta dưới thời Nguyễn? So sánh với thế kỉ XVIII?
Câu 2: Trang 131 – sgk lịch sử 10
So với các triều đại trước, cuộc đấu tranh của nông dân thời Nguyễn có điểm gì khác?
Hướng dẫn trả lời câu hỏi cuối bài
Câu 1: Trang 132 – sgk lịch sử 10
So sánh tình hình xã hội nước ta nửa đầu thế kỉ XIX với thế kỉ XVIII?
Câu 2: Trang 132 – sgk lịch sử 10
Những nguyên nhân nào gây nên tình trạng khổ cực của nhân dân đầu thời Nguyễn?
Câu 3: Trang 132 – sgk lịch sử 10
Trình bày đặc điểm của phong trào đấu tranh chống phong kiến nửa đầu thế kỉ XIX. So sánh với các triều đại trước và phân tích ý nghĩa của nó?
Xem thêm bài viết khác
- Em hãy nhận xét địa bàn sinh sống của Người tối cổ ở Việt Nam?
- Trình bày những giai đoạn phát triển chính của thời nguyên thủy ở Việt Nam?
- Tại sao nói: Sự nghiệp thống nhất nước Đức, thống nhất I-ta-li-a và nội chiến Mĩ mang tính chất một cuộc cách mạng tư sản?
- Do đâu mà có sự xuất hiện tư hữu?
- Vì sao có sự xuất hiện của phong trào văn hóa Phục Hưng?
- Nêu mốc thời gian và thành tựu chủ yếu của cách mạng công nghiệp ở các nước Anh, Pháp, Đức?
- Thể chế dân chủ cổ đại biểu hiện ở chỗ nào?
- Thế nào là bầy người nguyên thủy?
- Hãy tìm hiểu thêm về 4 phát minh lớn của Trung Quốc thời phong kiến?
- Lãnh địa phong kiến là gì
- Qúa trình hình thành và phát triển của các nước Ma – ga – đa diễn ra như thế nào?
- Phân tích những biểu hiện của lòng yêu nước Việt Nam qua các cuộc khởi nghĩa Bắc thuộc?