Bài 37: Địa lí các ngành giao thông vận tải

Khi nói đến ngành giao thông vận tải, chúng ta sẽ nghĩ đến các loại hình vận tải như đường ô tô, đường sắt, đường biển, đường hàng không...Vậy với mỗi loại hình sẽ có những ưu và nhược điểm nào, chủ yếu được phân bố ở đâu. Chúng ta sẽ tìm hiểu kĩ hơn ở bài học dưới đây.

A. Kiến thức trọng tâm

I. Đường sắt

• Ưu điểm: Chở hàng nặng, đi xa, tốc độ nhanh, giá rẻ, an toàn.
• Nhược điểm:
• Chỉ hoạt động trên các tuyến đường cố định.
• Đầu tư lớn.
• Đặc điểm và xu hướng phát triển:
• Đầu máy và tốc độ ngày càng được cải tiến
• Đường ray được cải tiến
• Mức độ tiện nghi ngày càng cao
• Tổng chiều dài là 1,2 triệu km
• Nơi phân bố chủ yếu: Châu Âu, Hoa Kì.

II. Đường ô tô

• Ưu điểm:
• Tiện lợi cơ động, thích ứng cao với các điều kiện địa hình.
• Phối hợp với các phương tiện vận tải khác.
• Có hiệu quả kinh tế cao ở các cự ly ngắn và trung bình, giá rẻ.
• Nhược điểm:
• Tốn nguyên, nhiên liệu và gây ô nhiễm môi trường
• Gây tai nạn và ách giao thông.
• Đặc điểm và xu hướng phát triển:
• Phương tiện vận tải và hệ thống đường ngày càng được cải tiến.
• Khối lượng luân chuyển ngày càng tăng
• Chế tạo các loại ít tồn nhiên liệu, ít gây ô nhiễm môi trường
• Nơi phân bố chủ yếu: Hoa Kỳ, Tây Âu, Châu Úc, Nhật Bản…

III. Đường ống

• Ưu điểm:
• Giá rẻ, ít tốn mặt bằng xây dựng
• Rất hiệu quả khi vận chuyển dầu mỏ, khí đốt.
• Nhược điểm:
• Không vận chuyển được các chất rắn
• Khó khắc phục khi xảy ra sự cố
• Đặc điểm và tình hình phát triển:
• Mới xây dựng trong thế kỉ XX
• Gắn liền với nhu cầu vận chuyển dầu mỏ và khí đốt.
• Phân bố: Trung Đông, Hoa Kỳ, Liên Bang Nga, Trung Quốc…

IV. Đường sông, hồ

• Ưu điểm:
• Chở được hàng hóa nặng, cồng kềnh, không cần nhanh
• Gía rẻ.
• Nhược điểm:
• Tốc độ chậm
• Phụ thuộc vào điều kiện tự nhiên
• Tình hình phát triển:
• Phát triển sớm
• Cải tạo sống, đào kênh
• Phân bố: Khắp các nước trên thế giới như Hoa Kỳ, Liên Bang Nga, Canada.

V. Đường biển

• Ưu điểm:
• Đảm bảo vận chuyển các tuyến giao thông vận tải quốc tế.
• Khối lượng luân chuyển lớn, giá rẻ.
• Nhược điểm: Dễ gây ô nhiễm môi trường, tốc độ chậm
• Tình hình phát triển và phân bố:
• Chiếm 3/5 khối lượng luân chuyển hàng hóa của các phương tiện vận tải trên thế giới.
• 2/3 số hải cảng nằm ở 2 bờ đại tây dương.
• Các kênh nối biển đang được xây dựng, đội tàu buôn rất phát triển.
• Phương tiện ngày càng cải tiến, có nhiều tàu chuyên dụng…

VI. Đường hàng không

• Ưu điểm:
• Tốc độ nhanh (800 – 900 km/h)
• Không bị ảnh hưởng bởi địa hình
• Giao lưu quốc tế đặc biệt chuyên chở hành khác giữa các châu lục.
• Nhược điểm:
• Cước phí đắt, trọng tải thấp
• Dễ gây ô nhiễm khí quyển (thủng tầng ôzôn)
• Tình hình phát triển và phân bố:
• Có 5000 sân bay dân dụng
• ½ sân bay quốc tế tập trung Hoa Kỳ và Tây Âu.
• Các nước là cường quốc về hàng không là: Hoa Kỳ, Anh, Pháp, Liên Bang Nga…